อุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย ได้รับการประกาศจัดตั้งให้เป็นอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย เมื่อวันที่ 14 เมษายน พ.ศ. 2524 ครอบคลุมพื้นที่ ตำบลโป่งยาง ตำบลแม่ริม ตำบลแม่สา ตำบลคอนแก้ว อำเภอแม่ริม ตำบลบ้านปง ตำบลหนองตวาย อำเภอหางดง ตำบลช้างเผือก ตำบลแม่เหียะ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ และยังขยายขอบเขตครอบคลุมพื้นที่น้ำตกตาด หมอก-วังฮาง น้ำตกตาดหมอกฟ้า และพื้นที่ปาต้นน้ำลำธารโดยรอบของน้ำตกทั้งสามแห่งในพื้นที่ ตำบลสบเปิง อำเภอแม่แตง ตำบลแม่แรม และตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริม จังหวัด เชียงใหม่ รวมเนื้อที่ประมาณ 262.50 ตารางกิโลเมตร หรือ 163,162.50 ไร่
สภาพภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นภูเขาสูงสลับซับช้อนของเทือกเขาผีปันน้ำตอนบน มียอดเขาสำคัญมากมาย ทั้งดอยสุเทพ ดอยปุย และดอยบวกห้า โดยมียอดดอยปุยเป็นยอดเขาที่สูงที่สุดสูงประมาณ 1,658 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง ยอดเขาสำคัญบนพื้นที่ของอุทยานฯ ดอยสุเทพ-ปุยจึงเป็น แหล่งต้นน้ำลำธารสำคัญของแม่น้ำปิง ทั้งห้วยแก้ว ห้วยช่าง เคี่ยน ห้วยแม่เหียะ เป็นต้น อากาศบนยอดดอยสุเทพ และดอยปุยนั้นค่อนข้างเย็นสบายตลอดปี เพราะพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นป่าไม้ยอดเขาสูง อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปีประมาณ 16 องศา เซลเซียส ฤดูหนาวอากาศจะหนาวมาก ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ อากาศบนยอดดอยสุเทพ และดอยปุยจะปลอดโปร่ง ท้องฟ้าแจ่มใสสวยงาม ทำให้สามารถมองเห็นวิวทิวทัศน์ของพื้นที่ราบ จังหวัดเชียงใหม่ และวิวของขุนเขาโดยรอบได้ชัดเจน และสวยงามที่สุด
ภายในพื้นที่ของอุทยานฯ ดอยสุเทพ-ปุย มีสถานที่ท่องเที่ยวทั้งเชิงธรรมชาติสวยงาม เชิงศิลปวัฒนธรรม และวัดวาอารามให้คุณได้เลือกขับรถเที่ยวชมมากมาย คุณอาจจะเริ่มจากการนมัสการอนุสาวรีย์พระครูบาศรีวิขัย ที่ตั้งอยู่บริเวณตีนเขาทางขึ้นดอยสุเทพ พระครูบาศรีวิชัย พระที่ชาวเชียงใหม่เคารพสักการะบูชามาก ท่านเป็นผู้ชักชวนให้ประชาชนที่ ศรัทธาร่วมกันสร้างถนนจากเชิงดอยขึ้นมาจนถึงวัดพระธาตุดอยสุเทพ ระหว่างทางยังมีนํ้าตกห้วยแก้ว เป็นนํ้าตกเล็กๆ พอให้แวะนั่งเล่นริมทางได้ด้วย
จากพระตำหนักภูพิงค์ราชนิเวศน์ ขับรถไปตามทางคดเคี้ยวเลียบสันเขาประมาณ 2 กิโลเมตร ก็จะถึงดอยปุย ภายในดอยปุยมีไม้ดอกไม้ประคับเมืองหนาวนานาพันธุให้คุณ ได้เที่ยวชมมากมาย รวมถึงหมู่บ้านชาวเขา และพิพิธภัณฑ์ต่างๆ ของชาวเขาให้ชมด้วย นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่จะนิยมใส่เสื้อผ้าชาวเขาและถ่ายรูปท่ามกลางไม้ดอกไม้ประดับกัน ที่ดอยปุยยังมีบ้านพักแบบโฮมสเตย์ให้คุณได้เลือกพักด้วย
นอกจากนี้ยังมีสถานที่เที่ยวธรรมชาติโดดเด่นอีกมากมาย ให้คุณได้แวะเที่ยวโดยเฉพาะน้ำตกต่างๆ เริ่มตั้งแต่น้ำตกห้วยแก้ว อยู่บริเวณเชิงดอยใกล้ทางขึ้นดอยสุเทพ เหนือน้ำตกห้วยแก้วขึ้นไปเล็กน้อย จะเป็นวังบัวบานสถานที่ที่กล่าวถึงตำนานรักอมตะของสาวเหนือ เลยมาประมาณ 3 กิโลเมตร จะถึงน้ำตกมณฑาธาร น้ำตกสวยงามที่สุดในเขตอุทยานฯ มีทั้งหมด 3 ชั้น
การเดินทาง: จากตัวเมืองเชียงใหม่ขับรถยนต์ไปตามถนนห้วยแก้ว สายมหาวิทยาลัยเชียงใหม่-สวนสัตว์เชียงใหม่ เป็นเส้นทางขึ้นเขา บริเวณตีนเขาจะผ่านพระครูบาศรีวิชัย น้ำตกห้วยแก้ว จนถึงวัดพระธาตุดอยสุเทพวรวิหาร ขับรถต่อไปอีกไม่ไกลจะถึงทางแยกขวามือ มีป้ายบอกทางเข้าที่ทำการอุทยานฯ ดอยสุเทพ-ปุย
ช่วงเวลาท่องเที่ยว: ตลอดปี ฤดูหนาวจะสวยที่สุด
สิ่งอำนวยความสะดวก: อุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ-ปุย มีบ้านพักจำนวนมาก ทั้งสถานที่กางเต็นท์สะดวกสบายไว้บริการนักท่องเที่ยว อย่างครบครัน และยังมีร้านอาหาร ร้านขายของที่ระลึกของชาวเขาและชาวเหนือมากมาย โดยเฉพาะบริเวณลานจอดรถของวัดพระธาตุดอยสุเทพวรวิหาร และดอยปุย ที่ดอยปุยยังมีบ้านพักแบบโฮมสเตย์ให้คุณค้างแรมร่วมกับชาวเขาด้วย
ติดต่อสอบถาม: กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืชแห่งประเทศไทย โทรศัพท์ 02-561 -0777, 02-579-6666
ขอบคุณข้อมูล : ททท.
